ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΡΟΦΗΣ Ή ΜΗΠΩΣ Η ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ;
Στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχολογίας, ο Brian Wansink, διάσημος για την έρευνά του πάνω στην ασυνείδητη κατανάλωση φαγητού, εξέφρασε πρόσφατα την άποψη που θα φέρει αντιδράσεις στο συνειδητοποιημένο κομμάτι της κοινωνίας. Ισχυρίστηκε ότι το να τρώμε συνειδητοποιημένα είναι αδύνατο ή τουλάχιστον πρακτικά δύσκολο. Αντί να δείχνουμε στους ανθρώπους πώς να τρώνε χρησιμοποιώντας το μυαλό τους, καλύτερα να διδαχθούν ότι όταν τρώνε ασυνείδητα τρώνε καλύτερα.
«Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πάρα πολύ άγχος με την ζωή μας ώστε να επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε κάθε μπουκιά που καταναλώνουμε και μετά να αναρωτιόμαστε εάν είμαστε πλήρεις.», είπε στο ακροατήριό του. «Το μυστικό είναι να αλλάξετε το περιβάλλον σας, ώστε να ζει για εσάς και όχι εναντίον σας.»
Η συμβουλή του Wansink είναι καλή και απορρέει από την παραδοχή ότι τρώμε παραπάνω ή τις λάθος τροφές, επειδή το περιβάλλον μας ενεργοποιεί την όρεξή μας (ή παραλείπει να προκαλέσει κορεσμό). Συστάσεις: μην κρατάτε δελεαστικό φαγητό στο σπίτι ή τουλάχιστον να είναι σε λιγότερη συχνότητα από τα υγιεινά προϊόντα, χρησιμοποιήστε πιάτα, μπολ και ποτήρια για να μετράτε το κατάλληλο μέγεθος της μερίδας (αντί για 3 ή 4 μερίδες), μην τρώτε μπροστά στην τηλεόραση που οι διαφημίσεις τροφίμων μπορεί να σας δημιουργούν λιγούρες.
Επίσης, έχοντας κάνει τη διάκριση ανάμεσα στη, συνειδητοποιημένη και μη, κατανάλωση τροφής φαίνεται να στηρίζεται σε έναν πολύ στενό ορισμό του συνειδητοποιημένου φαγητού. Είναι αυτό που ακούγεται συχνά και έρχεται σε σύγκρουση με την επιστήμη του φαγητού και της παχυσαρκίας. Ανάμεσα σε αυτούς που διδάσκουν το να τρώμε συνειδητοποιημένα, μπορεί να υπάρξει μια πολύ αφελής τοποθέτηση ότι «το σώμα ξέρει πάντα το καλύτερο». Εάν δίνετε απλά σημασία στα σημάδια που εκπέμπει το σώμα σας (όπως πείνα και κορεσμός), δεν θα παραφάτε ποτέ και εντελώς φυσικά θα αναζητήσετε τρόφιμα που είναι υγιεινά, και όχι επιζήμια για την υγεία σας.
Και, όμως, πολλές έρευνες πάνω σε ανθρώπους και ζώα δείχνουν πόσο εύκολο είναι να ξεγελάσουμε το σώμα και το μυαλό μας. Για παράδειγμα, το τυρί μπορεί να ξεγελάσει το σώμα σας να παράγει μια χημική ουσία που μπλοκάρει την αίσθηση κορεσμού και αυξάνει τις λιγούρες, για έως 48 ώρες! Η σοφία του οργανισμού, ακόμα, διαμορφώνεται με την έκθεση που του κάνετε. Δηλαδή, εάν καταναλώνετε πρόχειρο φαγητό, ο οργανισμός σας είναι διαφορετικός από ό,τι εάν ακολουθείτε μια πιο υγιεινή διατροφή. Και δεν εννοώ μόνο την σύσταση του σώματός σας ή τα επίπεδα χοληστερόλης. Εννοώ ποια τρόφιμα βρίσκει το μυαλό σας καλύτερα και πώς αντιδρά στη ζάχαρη, το αλάτι και το λίπος.
Για το λόγο αυτό κάθε συζήτηση σχετικά με το συνειδητοποιημένο φαγητό χρειάζεται να πηγαίνει πέρα από το «άκου το σώμα σου». Η ουσιαστική επίγνωση δεν είναι απλώς να ακούτε το σώμα σας, αλλά να ελέγχετε και άλλες παραμέτρους (όπως η υγεία, η ποιότητα του κρέατος, ή η περιβαλλοντική συνθήκη). Όταν οι επιθυμίες του οργανισμού σας έρχονται σε σύγκρουση με τις αξίες σας, μπορείτε να κάνετε μια συνειδητή επιλογή αγνοώντας τα σημάδια του σώματος.
Αυτός ο ορισμός της συνειδητής κατανάλωσης φαγητού αφήνει πολλά περιθώρια για στρατηγικές Wansink, όπως το να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τους περιβαλλοντικούς παράγοντες και να προστατευόμαστε εκ των προτέρων. Μια συνειδητή προσέγγιση δεν απαιτεί να αντιδρούμε πάντα αυθόρμητα στην παρούσα στιγμή. Μπορείτε συνειδητά να προβλέψετε πώς, πότε και πού είναι πιθανό να μπείτε σε πειρασμό και να προεπιλέξετε κάτι που σας αποτρέπει από το να ενδώσετε. Το πιο σημαντικό, όταν ο πειρασμός υφίσταται, είναι να καταλάβετε ότι επειδή έχετε μια αίσθηση ή λιγούρα δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποκύψετε κιόλας.
Στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχολογίας, ο Brian Wansink, διάσημος για την έρευνά του πάνω στην ασυνείδητη κατανάλωση φαγητού, εξέφρασε πρόσφατα την άποψη που θα φέρει αντιδράσεις στο συνειδητοποιημένο κομμάτι της κοινωνίας. Ισχυρίστηκε ότι το να τρώμε συνειδητοποιημένα είναι αδύνατο ή τουλάχιστον πρακτικά δύσκολο. Αντί να δείχνουμε στους ανθρώπους πώς να τρώνε χρησιμοποιώντας το μυαλό τους, καλύτερα να διδαχθούν ότι όταν τρώνε ασυνείδητα τρώνε καλύτερα.
«Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πάρα πολύ άγχος με την ζωή μας ώστε να επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε κάθε μπουκιά που καταναλώνουμε και μετά να αναρωτιόμαστε εάν είμαστε πλήρεις.», είπε στο ακροατήριό του. «Το μυστικό είναι να αλλάξετε το περιβάλλον σας, ώστε να ζει για εσάς και όχι εναντίον σας.»
Η συμβουλή του Wansink είναι καλή και απορρέει από την παραδοχή ότι τρώμε παραπάνω ή τις λάθος τροφές, επειδή το περιβάλλον μας ενεργοποιεί την όρεξή μας (ή παραλείπει να προκαλέσει κορεσμό). Συστάσεις: μην κρατάτε δελεαστικό φαγητό στο σπίτι ή τουλάχιστον να είναι σε λιγότερη συχνότητα από τα υγιεινά προϊόντα, χρησιμοποιήστε πιάτα, μπολ και ποτήρια για να μετράτε το κατάλληλο μέγεθος της μερίδας (αντί για 3 ή 4 μερίδες), μην τρώτε μπροστά στην τηλεόραση που οι διαφημίσεις τροφίμων μπορεί να σας δημιουργούν λιγούρες.
Επίσης, έχοντας κάνει τη διάκριση ανάμεσα στη, συνειδητοποιημένη και μη, κατανάλωση τροφής φαίνεται να στηρίζεται σε έναν πολύ στενό ορισμό του συνειδητοποιημένου φαγητού. Είναι αυτό που ακούγεται συχνά και έρχεται σε σύγκρουση με την επιστήμη του φαγητού και της παχυσαρκίας. Ανάμεσα σε αυτούς που διδάσκουν το να τρώμε συνειδητοποιημένα, μπορεί να υπάρξει μια πολύ αφελής τοποθέτηση ότι «το σώμα ξέρει πάντα το καλύτερο». Εάν δίνετε απλά σημασία στα σημάδια που εκπέμπει το σώμα σας (όπως πείνα και κορεσμός), δεν θα παραφάτε ποτέ και εντελώς φυσικά θα αναζητήσετε τρόφιμα που είναι υγιεινά, και όχι επιζήμια για την υγεία σας.
Και, όμως, πολλές έρευνες πάνω σε ανθρώπους και ζώα δείχνουν πόσο εύκολο είναι να ξεγελάσουμε το σώμα και το μυαλό μας. Για παράδειγμα, το τυρί μπορεί να ξεγελάσει το σώμα σας να παράγει μια χημική ουσία που μπλοκάρει την αίσθηση κορεσμού και αυξάνει τις λιγούρες, για έως 48 ώρες! Η σοφία του οργανισμού, ακόμα, διαμορφώνεται με την έκθεση που του κάνετε. Δηλαδή, εάν καταναλώνετε πρόχειρο φαγητό, ο οργανισμός σας είναι διαφορετικός από ό,τι εάν ακολουθείτε μια πιο υγιεινή διατροφή. Και δεν εννοώ μόνο την σύσταση του σώματός σας ή τα επίπεδα χοληστερόλης. Εννοώ ποια τρόφιμα βρίσκει το μυαλό σας καλύτερα και πώς αντιδρά στη ζάχαρη, το αλάτι και το λίπος.
Για το λόγο αυτό κάθε συζήτηση σχετικά με το συνειδητοποιημένο φαγητό χρειάζεται να πηγαίνει πέρα από το «άκου το σώμα σου». Η ουσιαστική επίγνωση δεν είναι απλώς να ακούτε το σώμα σας, αλλά να ελέγχετε και άλλες παραμέτρους (όπως η υγεία, η ποιότητα του κρέατος, ή η περιβαλλοντική συνθήκη). Όταν οι επιθυμίες του οργανισμού σας έρχονται σε σύγκρουση με τις αξίες σας, μπορείτε να κάνετε μια συνειδητή επιλογή αγνοώντας τα σημάδια του σώματος.
Αυτός ο ορισμός της συνειδητής κατανάλωσης φαγητού αφήνει πολλά περιθώρια για στρατηγικές Wansink, όπως το να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τους περιβαλλοντικούς παράγοντες και να προστατευόμαστε εκ των προτέρων. Μια συνειδητή προσέγγιση δεν απαιτεί να αντιδρούμε πάντα αυθόρμητα στην παρούσα στιγμή. Μπορείτε συνειδητά να προβλέψετε πώς, πότε και πού είναι πιθανό να μπείτε σε πειρασμό και να προεπιλέξετε κάτι που σας αποτρέπει από το να ενδώσετε. Το πιο σημαντικό, όταν ο πειρασμός υφίσταται, είναι να καταλάβετε ότι επειδή έχετε μια αίσθηση ή λιγούρα δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποκύψετε κιόλας.
