Να κόψουν οι Έλληνες το τσιγάρο και να ελέγχουν την πίεσή τους! Αυτά τα δύο μέτρα, ως τα πιο σημαντικά, συμβουλεύει τους Έλληνες να λάβουν ο καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και ακαδημαϊκός Δημήτριος Τριχόπουλος. «H ωφέλεια από τη διακοπή του καπνίσματος θα είναι πολύ μεγάλη, μεγαλύτερη και από την επιστροφή στη μεσογειακή διατροφή ή από άλλα μέτρα. Γιατί από αυτό εξαρτώνται οι καρδιαγγειακές νόσοι και πολλοί καρκίνοι – όχι μόνον ο καρκίνος του πνεύμονα, αλλά της στοματικής κοιλότητας, του οισοφάγου, του στομάχου, του παγκρέατος, του ήπατος, της ουροδόχου κύστεως κ.ά. Η μείωση της αρτηριακής πίεσης, από την άλλη, είναι ένας απλός τρόπος να μειώσουμε τα εγκεφαλικά επεισόδια, που είναι πολύ υψηλά σε θανάτους στην Ελλάδα σε σχέση με τη λοιπή Ευρώπη. Ανησυχούμε τόσο για την Ιαπωνία και δεν ανησυχούμε για συμπεριφορές δικές μας που είναι χιλιάδες φορές πιο επικίνδυνες! Η υγεία των Ελλήνων μπορεί να βελτιώνεται συνεχώς, αλλά όχι με τον ρυθμό που παρατηρείται σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Έτσι, μολονότι η θνησιμότητα κάθε χρόνο που περνά μειώνεται και είμαστε ακόμα ανάμεσα στους μακροβιότερους λαούς στον κόσμο, χάνουμε προοδευτικά την προτεραιότητα υγείας που είχαμε πριν από 30 χρόνια».
Πώς μεταφράζεται αυτό πρακτικά; «Η θνησιμότητα μειώνεται κατά περίπου 1% τον χρόνο, γεγονός που σημαίνει ότι, αν αυτό συνεχιστεί, οι σημερινοί 45ρηδες θα έχουν κατά 25% μικρότερη θνησιμότητα σε σχέση με τους σημερινούς 70ρηδες», απαντά ο καθηγητής.
Γιατί χάνουμε όμως έδαφος; «Η Ιατρική μας είναι καλή», λέει ο κ. Τριχόπουλος. «Φταίνε κάπνισμα, παχυσαρκία, πολύ αλάτι, έλλειψη κίνησης, εγκατάλειψη του πρότυπου της μεσογειακής διατροφής με την έμφαση στις φυτικές τροφές. Τάση επιστροφής στη μεσογειακή διατροφή βλέπουμε μόνο στις ανώτερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις και στους μορφωμένους. Η γνώση, η συνειδητοποιημένη συμπεριφορά και η πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας έχουν ακόμα στην Ελλάδα ανισοκατανομή, ανάλογα με τις κοινωνικοoικονομικές τάξεις και το μορφωτικό επίπεδο».
Οι Ελληνίδες έχουν, όπως και στις άλλες χώρες, πλεονέκτημα υγείας και μακροζωίας σε σχέση με τους άνδρες. «Στην Ελλάδα όμως το πλεονέκτημα των γυναικών είναι σήμερα μικρότερο σε σχέση με τις άλλες Ευρωπαίες», επισημαίνει ο κ. Τριχόπουλος, «ίσως γιατί η υγεία των ανδρών μας είναι καλύτερη από αυτή των ανδρών άλλων χωρών της Ευρώπης». Τι προβλέπεται; «Αν προεκτείνουμε τους σημερινούς δείκτες υγείας και δεν κάνουμε προσπάθεια να ανακτήσουμε τους ρυθμούς βελτίωσης των άλλων προηγμένων χωρών, η διαφορά μας από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα αυξηθεί. Αν όμως σταματήσουμε σήμερα το κάπνισμα, τα μεγάλα οφέλη θα φανούν στην υγεία μας μέσα σε 10 χρόνια. Και αν μειώσουμε την παχυσαρκία, τα οφέλη θα φανούν μέσα σε 5-6 χρόνια».
Η αναμενόμενη ζωή
Μελέτη που χρησιμοποίησε στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για να συγκρίνει τις διαχρονικές τάσεις της γενικής θνησιμότητας και της κατά αιτίες θνησιμότητας, καθώς και τους δείκτες επιβίωσης της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης (των «15») και της Σουηδίας (χώρας με υποδειγματικό ιατροκοινωνικό σύστημα), κατέληξε σε κακά και καλά νέα. «Στην Ελλάδα, η γενική θνησιμότητα μειώνεται συνεχώς και, κατά συνέπεια, η αναμενόμενη ζωή κατά τη γέννηση αυξάνεται προοδευτικά», λέει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Επιδημιολογίας στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Χάρβαρντ Παγώνα Λάγιου, υπεύθυνη της μελέτης.
«Σήμερα, η αναμενόμενη ζωή κατά τη γέννηση στην Ελλάδα είναι 80 έτη, όσο και στην Ευρώπη των “15”, έχοντας αυξηθεί κατά περισσότερο από δυόμισι έτη κατά τη διάρκεια της τελευταίας 15ετίας. Είναι σημαντικό ότι περισσότερο από τα 2/3 της αύξησης στην αναμενόμενη ζωή οφείλεται στην επιμήκυνση της ζωής μετά τα 65 έτη, κάτι μοναδικό στη δημογραφική ιστορία του πληθυσμού μας αφού η βρεφική και νηπιακή θνησιμότητα έχουν προσεγγίσει τα χαμηλότερα όρια».
